pembandaran
TEMA 2: BANDAR
DAN PEMBANDARAN
1.Memberi maksud bandar dan proses pembandaran
2.Menghuraikan jenis dan ciri bandar berikut: (sedikit huraian berserta beberapa contoh)
i) Bandar kecil
ii)
Bandar sederhana
iii) Bandar Besar
iv)
Bandaraya metropolis
v) Bandaraya global
vi)Bandar
primat (Faktor yang mewujudkannya dan masalahnya)
vii) Bandar
Raya Mega
3.Menjelaskan pola pembandaran di Malaysia (dari
segi perubahan saiz dan bilangan bandar, Pertumbuhan penduduk bandar, dan perubahan sosioekonomi
bandar)
4 Menghuraikan faktor-faktor yang mempengaruhi proses pembandaran :-
(i) Faktor sejarah,
(ii) ekonomi,
(iii) dasar keraj aan,
(iv) sosial,
(v) kemudahan asas,
(vi) demografi
5.Menghuraikan peranan bandar dalam pembangunan sesebuah negara, iaitu:-
5.Menghuraikan peranan bandar dalam pembangunan sesebuah negara, iaitu:-
(i) pusat pemasaran;
(ii) pusat pekerjaan;
(iii) pusat
pemodenan;
(iv) kemudahan kesihatan;
(v) pembentukan golongan menengah;
(vi) pembauran inovasi;
6. Bandingkan peranan bandar
besar, bandar sederhana, dan bandar kecil di Malaysia;
7. Menghuraikan kesan
transformasi desa dan pembandaran terhadap gunatanah, penduduk, dan
sosioekonomi dari segi
(i) kepadatan penduduk;
(ii) perubahan pekerjaan;
(iii) peningkatan taraf hidup;
(iv) perumahan;
(v) kemiskinan bandar;
(vi) migrasi desa-bandar;
(vii)
kesesakan lalu lintas;
(viii)
masalah sosial;
(ix) perubahan guna tanah
8. Menjelaskan kesan transformasi
desa dan pembandaran terhadap alam sekitar yang meliputi
(i) kemerosotan kualiti alam sekitar;
(ii) pencemaran alam sekitar;GEGRAFI PENGGAL 1 STPM
------------------------------------------------------------------------------------------------
1. Pengertian Bandar dan Pembandaran:
a. Konsep :
Bandar :
petempatan yang mempunyai saiz penduduk
yang lebih besar iaitu melebihi 10,000 orang, telah diwartakan dan kepadatan penduduk yang lebih
tinggi drpd luar bandar, pola pekerjaan bukan bercorak pertanian, mempunyai jaringan
perhubungan yang padat dan sibuk, deretan bangunan yang tinggi dan gaya
hidup yang lebih moden. Contohnya Kota Bharu, Kuala
Lumpur dan lain-lain.
Maksud proses urbanisasi/pembandaran
urbanisasi
@ pembandaran ialah proses perkembangan sesebuah kawasan menjadi bandar
perkembangan
ini meliputi aspek peluasan sempadan ( saiz kawasan ), jumlah penduduk
(demografi) serta fungsi/kepentingan bandar. perkembangan ini menjadikan
sesebuah kawasan menjadi semakin moden, kompleks serta naik taraf. urbanisasi
melibatkan perkembangan kawasan luar bandar menjadi sebuah bandar kecil, bandar
kecil menjadi bandar sederhana dan akhirnya menjadi sebuah bandar besar. cth. Kuala Lumpur, jumlah penduduk pada tahun 1980 seramai kira-kira 900 000
orang menjadi 1.2 juta orang pada 1997. Manakala keluasannya dari 93 km²
menjadi 243 km² setelah diistiharkan sebagai wilayah persekutuan.
Ciri-Ciri Sebuah Kawasan Mengalami Urbanisasi
i.
Penumpuan penduduk :
kawasan bandar adalah tinggi
ii.
Migrasi
penduduk : Berlakunya migrasi penduduk dari luar bandar ke bandar yang tinggi.
iii.
Perubahan pola perkerjaan : Pekerjaan lebih bertumpu kepada kegiatan ekonomi moden seperti
perindustrian dan perkhidmatan.
iv.
Perubahan
tempat kediaman : Lebih banyak petempatan terancang dibina seperti taman-taman
perumahan dll.
v.
Perubahan cara
hidup : Cara hidup penduduk telah berubah dari cara hidup tradisional kepada
cara hidup moden / cara hidup bandar.
2.Menghuraikan jenis-jenis dan ciri-ciri bandar berikut:
(sedikit huraian berserta beberapa
contoh)
i) Bandar kecil
Bandar kecil mempunyai penduduk kurang daripada 30,000 orang penduduk
contohnya: Bandar pasir mas, Tanah Merah, Tumpat dan lain-lain
ii) Bandar sederhana
Bandar sederhana mempunyai penduduk kurang daripada 30,000 – 500,000 orang
penduduk contohnya: Bandar Kota Bharu, Kuantan, Kuala Trengganu.
iii)
Bandar Besar
Bandar Besar mempunyai
penduduk kurang daripada 500,000 – 1 000
000 orang penduduk contohnya: Ipoh, Kuching, Kota Kinabalu.
iv) Bandaraya metropolitan/metropolis
Bandar Metropolis
Bandar raya gabungan dengan beberapa
buah bandar sehingga kawasan suburban
(kumpulanbeberapa buah
bandar yang bersambungan). Ia berpenduduk melebihi satu juta orang. Hierarki
paling tinggi dan lingkungan pengaruh luas Mempunyai pelbagai fungsi pusat-
pemusatan (aglomerasi) dan berteknologi tinggi, fungsi bandar pentadbiran,
perniagaan , perdagangan, perinsudtrian.
Ciri fizikal - Padat dan tepu bina dengan bangunan. Rebakan bandar ke kawasan sekitar. Perkembangan bangunan secara vertikal untuk jimatkan ruang.
Ciri sosial – kualiti hidup yang tinggi- pendapatan tinggi dengan gaya hidup moden. Sangat bergantung kepada penggunaan teknologi.
Pelbagai kemudahan /infrastruktur bertaraf dunia- pengangkutan moden, pusat kewangan , pusat membeli belah, pusat ICT moden (hub komunikasi), banyak hotel lima binta
Tumpuan pengangkutan wilayah- hub pengangkutan wilayah /serantau/dunia
Ciri fizikal - Padat dan tepu bina dengan bangunan. Rebakan bandar ke kawasan sekitar. Perkembangan bangunan secara vertikal untuk jimatkan ruang.
Ciri sosial – kualiti hidup yang tinggi- pendapatan tinggi dengan gaya hidup moden. Sangat bergantung kepada penggunaan teknologi.
Pelbagai kemudahan /infrastruktur bertaraf dunia- pengangkutan moden, pusat kewangan , pusat membeli belah, pusat ICT moden (hub komunikasi), banyak hotel lima binta
Tumpuan pengangkutan wilayah- hub pengangkutan wilayah /serantau/dunia
v. Megalopolis
Proses pembandaran yang berterusan membolehkan bandar-bandar metropolis bercantum
membentuk saiz bandar yang lebih besar dan luas dengan jumlah penduduk melebihi 10 juta akan membentuk bandar Mega.Contohnya: Megelopolis Tokaido di Jepun (Tokyo-Yokohama-Kyoto) melebihi 30 juta orang keluasan 100 km
Proses pembandaran yang berterusan membolehkan bandar-bandar metropolis bercantum
membentuk saiz bandar yang lebih besar dan luas dengan jumlah penduduk melebihi 10 juta akan membentuk bandar Mega.Contohnya: Megelopolis Tokaido di Jepun (Tokyo-Yokohama-Kyoto) melebihi 30 juta orang keluasan 100 km
vi) Bandaraya global
Di kenali sebagai bandaraya dunia/bandar raya alfa) menempatkan pelbagai aktiviti yang bertaraf antarabangsa/dunia. Ia ditentukan melalui titik pertemuan penting dalam sistem ekonomi, budaya,sosial, politik, teknologi dan kemudahan bandar. -Memiliki sifat khusus dan unggul bertaraf dunia Aktiviti ekonomi pada tahap kuartener dan kuiner. Pelbagai fungsi mega bersifat kuartener dan kuiner termasuk pusat kewangan, pusat pasaran kewangan dunia, ibu pejabat korporat perdagangan berbilang negara (MNC)
Di kenali sebagai bandaraya dunia/bandar raya alfa) menempatkan pelbagai aktiviti yang bertaraf antarabangsa/dunia. Ia ditentukan melalui titik pertemuan penting dalam sistem ekonomi, budaya,sosial, politik, teknologi dan kemudahan bandar. -Memiliki sifat khusus dan unggul bertaraf dunia Aktiviti ekonomi pada tahap kuartener dan kuiner. Pelbagai fungsi mega bersifat kuartener dan kuiner termasuk pusat kewangan, pusat pasaran kewangan dunia, ibu pejabat korporat perdagangan berbilang negara (MNC)
-Pelbagai
institusi bertaraf antarabangsa Pusat pertumbuhan sektor perkhidmatan dan
perniagaan
-Pusat perindustrian utama
-Pusat jaringan pengangkutan dan
telekomunikasi antarabangsa
-Kekerapan mengendalikan seminar dan
persidangan antarabangsa
-Pusat
membeli belah bertaraf
antarabangsa
Bandaraya ini juga dijadikan ibu pejabat
koporat antarabangsa contot seperti pejabat PBB. Contohnya :- London, Paris,
New york dan Tokyo.
vii)Bandar primat (Faktor yang mewujudkannya dan masalahnya)
Bandar primat merupakan sebuah bandar yg dominan dalam
sesebuah negara/peneraju bagi pelbagai
segi politik, media, ekonomi, kebudayaan dan pendidikan
bagi negaranya., yang
berstatus ibu Negara,yang bersaiz beberapa kali lebih besar daripada Bandar
kedua terbesar., seperti Bangkok di Thailand
dan Jakarta di Indonesia. Saiz penduduk bandar raya primat berganda-ganda
besarnya (5 kali ganda) berbanding dgn saiz penduduk bandar kedua terbesar atau
tidak dpt ditandingi oleh bandar-bandar lain di negara tersebut. Hal ini
menyebabkan berlakunya pemusatan fungsi bandar seperti perniagaan, pentadbiran,
kemudahan sosial, seni dan budaya di bandar terbesar itu krn proses pembandaran
serta migrasi bandar secara memusat ke bandar utama.
Faktor-faktor yang mempengaruhi pembentukan bandaraya
primat
i. Tumpuan Pembangunan ekonomi di bandar raya utama
seperti bidang perindustrian, perkhidmatan, perniagaan, pusat pentadbiran,
kewangan, dan sebagainya.
iii Dasar kerajaan pada masa lampau. Dasar penjajahan
yang memberi tumpuan kepada bandar tersebut seperti Jakarta sahaja tidak kepada
bandar lain. Bandar ini dilengkapi dengan pelbagai kemudahan asas seperti
elektrik, air, pelabuhan, kemudahan kilang dan sebagainya.
iii. Faktor demografi yang berkaitan dengan kadar semulajadi yang tinggi dan kemasukan
migran dari luar
iv. Dasar kerajaan yang melonggarkan penempatan aktiviti
ekonomi dari pelabur asing
iii. Pusat pentadbiran bu daya, dan pendidikan
Kesan-kesan akibat kewujudan bandar primat kesan terhadap persekitaran manusia dan fizikal
1.
Masalah pencemaran
persekitaran seperti pencemaran air,udara dan daratan akibat pembuangan
sisa-sisa domestik, sisa kilang dan kenderaan. Konurbasi akan melibatkan
pertambahan penduduk, pertambahan kilang dan sumber kenderaan. Justeru itu pelbagai bahan pencemar dilepaskan khususnya ke
atas sumber-sumber air dan udara. Sungai dan tasik tercemar, udara diselaputi
gas-gas seperti karbon monoksida, sulfur, hidrokarbon dan partikel-partikel
terampai yang lain.
2. Masalah tanah . Saiz tanah menjadi semakin
sempit, nilai hartanah menjadi semakin mahal akibat persaingan pelbagai guna
tanah di pinggir bandar untuk kediaman, industri, ruang niaga dan sebagainya.
Golongan berpendapatan rendah tidak mampu memiliki rumah. Ini mendorong kepada
kewujudan petempatan-petempatan setinggan khususnya di kawasan pinggir-pinggir
bandar.
3. Masalah kesesakan. Penduduk bandar bertumpu
untuk tinggal di pinggir-pinggir bandar tetapi masih bekerja di pusat bandar.
Masalah kesesakan berlaku di jalan-jalan
masuk ke pusat bandar pada waktu pagi (pergi kerja) dan juga petang
(pulang dari kerja). Di Kuala Lumpur jalan-jalan menuju ke pusat bandar
biasanya adalah sesak pada waktu-waktu tersebut seperti di Jalan Kucing, Tol
Sungai Besi, Jalan Ampang, Jalan Cheras dan lain-lain lagi.
4. Masalah sosial. Seperti peningkatan kadar
jenayah serta merebaknya pelbagai jenis penyakit. Pertambahan penduduk,
persaingan pekerjaan dan pengganguran boleh mempercepatkan kadar jenayah
seperti merompak dan menyamun. Di kawasan setinggan pula pelbagai penyakit
berjangkit seperti denggi dan taun cepat merebak kerana persekitaran yang kotor
dan tidak terurus.
3.Menjelaskan pola pembandaran di Malaysia (dari segi perubahan saiz dan bilangan bandar, Pertumbuhan penduduk bandar, dan perubahan sosioekonomi bandar)
a. Selepas merdeka, trend pembandaran di negara
Malaysia
semakin meningkat dan ini dapat dilihat melalui
pertambahan bandar
Jadual menunjukkan trend pembandaran
di Malaysia 1970 – 2000
Tahun
|
Jumlah Penduduk
|
% Penduduk Bandar
|
Bilangan Bandar
|
1970
|
8 810 000
|
28.7
|
49
|
1980
|
13 136 109
|
34.2
|
67
|
1991
|
17 563 420
|
50.7
|
129
|
2000
|
22 202 614
|
61.8
|
138
|
b. Contoh tumpuan
utama pembandaran di pantai barat S ’jungM’sia:
Lembah Klang-PulauPinang
-Johor Bahru–Seremban-LembahKinta
c. Contoh tumpuan utama pembandaran
di pantai timur S’jung M’sia:
Kota Bharu–Kuantan–Kuala
Terengganu
d. Contoh tumpuan utama pembandaran
di Sabah & S’wak:
Lebih tertumpu di ibu negeri dan bandar-bandar utama
foto 2: pembandaran yang pesat di metropolitan kuala lumpur
4 Menghuraikan faktor-faktor yang mempengaruhi proses
pembandaran :-
(i) Faktor sejarah,
¨
Dari segi
sejarah, kemasukan penjajah dan migran asing menyebabkan perbentukan dan
perkembangan sesebuah kawasan sehingga menjadi sebuah bandar. Eg. Kuala Lumpur (pusat pentadbiran), George Town (bandar perlabuhan), Ipoh & Taiping (sumber bijih timah).
(ii) ekonomi,
¨
Kepesatan
pembanguan sektor ekonomi moden seperti perindustrian dan perkhidmatan
mewujudkan peluang-peluang kerja dan
menggalakkan migrasi penduduk ke kawasan tersebut. Eg. kawasan Shah Alam –
Petaling Jaya berkembang kerana faktor penumpuan sektor perindustrian di
kawasan tersebut
¨
(Iii) Dasar
Kerajaan,
¨
Program
pembangunan bandar dan wilayah yang diperkenalkan membantu perkembangan
bandar-bandar sedia ada dan juga bandar-bandar baru.
¨
di kawasan
pertanian di Wilayah Jengka mewujudkan Bandar Jengka.
¨
Dasar pembinaan
bandar satelit seperti Petaling Jaya, dan Selayang bagi mengatasi limpahan
penduduk di bandaraya Kuala Lumpur.
¨
Dasar pembangunan
industri mewujudkan bandar-bandar seperti Sungai Way, Selayang, Kerteh, dan
Nilai.
¨
Dasar
mewujudkan pusat telekomunikasi wujudnya bandar cyberjaya dan Putrajaya
(iv) sosial,
Pemusatan kemudahan sosial seperti pusat hiburan, kawasan
rekreasi, pusat-pusat
pengajian tinggi (UM, UITM, UNIKL dll) menggalakkan belia ke bandar
pengajian tinggi (UM, UITM, UNIKL dll) menggalakkan belia ke bandar
(v) kemudahan asas,
¨
Kemudahan
prasarana seperti kemudahan pendidikan, kesihatan, perumahan, elektrik dan air
juga menggalakkan kemasukan penduduk ke sesuatu kawasan.
¨
Eg.
pengwujudan pusat pusat pengajian tinggi seperti UIAM, UKM, UiTM, UM, dan
UniKL di Selangor dan Kuala Lumpur
menyebabkan negeri tersebut mengalami kadar urbanisasi yang paling pesat di
Malaysia.
(v) Faktor Demografi / Kependudukan :
(v) Faktor Demografi / Kependudukan :
¨
Pertumbuhan semulajadi dan migrasi yang tinggi
ini meningkatkan jumlah penduduk yang sesebuah kawasan bandar.
¨
Eg. di Malaysia, kesan kemasukan imigran secara
beramai-ramai ke Kuala Lumpur pada tahun-tahun 80-an menyebabkan jumlah
penduduknya meningkat dari 937 875 orang pada tahun 1980 kepada 1.2 juta orang
pada tahun 1997.
(vi) Sumber bahan mentah dan bahan api :
.
¨
Dengan
adanya sumber, perkembangan kawasan dapat dipertingkatkan melalui
aktiviti-aktiviti seperti perlombongan dan perindustrian, seterusnya menjadikan
kawasan tersebut sebuah bandar.
¨
Eg.
penemuan sumber bijih timah telah menggalakkan perkembangan bandar-bandar
seperti Kuala Lumpur, Ipoh, dan Taiping.
¨
Eg. sumber petroleum telah mewujudkan bandar
memproses gas asli di Kerteh.
5. Peranan bandar dalam
pembangunan sesebuah negara;
(a) Pemasaran
Memasarkan barangan dan
perkhidmatan peringkat rendah hinggalah peringkat tinggi
kepada penduduk sekitar dan
penduduk luar bandar
(b) Pekerjaan
Menyediakan pekerjaan kepada
penduduk bandar dan sekitarnya. Contohnya dalam perindustrian, perniagaan,
perkhidmatan dsbnya.
Pusat pemodenan dalam pelbagai bidang spt telekomunikasi, pendidikan,
pengangkutan, perniagaan, perubatan dsbnya . Pengangkutan spt LRT, Komuter, Erl
(d) Kemudahan perkhidmatan
Perkhidmatan pendidikan,
perubatan pakar, perkhidmatan kewangan, keselamatan dsbnya.
(e) Pembentukan
golongan menengah
Golongon yang berpendidikan
tinggi, pendapatan stabil dan pemikiran terbuka. Kesan daripada pembangunan pendidikan dan pemodenan di sini terlahirlah golongan
ini. Mereka mampu membeli rumah dan
bangunan yang ditawarkan di bandar.
(f) Pembauran
inovasi
Ialah penyebaran
perkara-perkara baru. Mudah berlaku
di bandar kerana ramai penduduk. Contohnya,
penyebaran idea baru, teknik moden, peralatan, maklumat, fesyen dsbnya. Peralatan ICT mudah berlaku di bandar seperti
telefon Samsung y, TV Lcd, Kereta dsbnya.
6. Bandingkan peranan bandar besar, bandar sederhana, dan bandar kecil di Malaysia;
Saiz
bandar berdasarkan jumlah penduduk
|
Bandar besar (500,000 – 1000,000 orang
|
Bandar Sederhana
)
(30,000
- 500,000 orang)
|
Bandar
Kecil 10,000 -29,999 orang)
(< 30,000 orang)
|
Peranan Dari aspek lingkungan pengaruhnya
|
Ibu
negeri / wilayah mempunyai lingkungan pengaruh yang lebih luas. Contohnya
Kota Bharu, Kelantan; Kuantan, Pahang; Kuching, Sarawak.
|
Ibu Daerah/wilayah yang pengaruhnya
meliputi sebuah wilayah Contohnya Pasir Mas, Kelantan; Temerloh, Pahang.
|
terletak
di wilayah luar bandar
Contohnya
Bandar Jengka, Pahang Kanowit,
Sarawak.
|
Peranan
dari aspek Ekonomi
|
Dominasi ekonomi sekunder, tertier
sampai ke tahap sektor kaunterner dan kuiner.
Pusat Pertumbuhan ekonomi
wilayah.
diisytiharkan
sebagai bandaraya atas faktor
politik, sejarah dan fungsi pembandaran
|
Pusat Pertumbuhan ekonomi daerah dan
mempengauhi ekonomi bandar bandar kecil dan
pekan di dalam daerahnya.
|
Pusat Pertumbuhan ekonomi daerah
kecil
Pusat
pengumpulan hasil daripada penduduk sekitar
|
bandar w/pun belum mencapai jumlah penduduk 1 juta orang
penduduk. Contohnya Bandaraya Alor Setar, Ipoh, Melaka
|
|||
Peranan dari aspek Sosial
|
Perkhidmatan sosial lebih lengkap
kadar
celik huruf tinggi pembentukan golongan menengah .
Penumpuan aktiviti
sosial seperti pendidikan tinggi
dan perubatan moden
|
Perkhidmatan
sosial penduduk daerah dan bandar bandar kecil serta pekan pekan di kawasan daerahnya.
|
Pusat
Perkhidmatan penduduk setempat / memberi perkhidmatan
kepada penduduk kampung.
|
Peranan
dari aspek Fizikal
|
Pusat
Pembangunan makro / wilayah / korior
pembangunan
Tepubina sesak dengan bangunan tinggi dan kurangnya ruang lapang.
Guna tanah bandar seperti bangunan, rumah kediaman moden,
premis perniagaan, ruang pejabat, jln raya dan lain-lain yang diselang-seli dengan kawasan hijau yang terancang.
Guna tanah
menganjur ke pinggir bandar
sehingga ke
zon tepu bina, iaitu zon luar
sesebuah bandar yang telah dibangunkan
|
Pusat Pembangunan daerah.
Tepubina sederhan dan
masih ada kawasan kehijauan.
Guna tanah bandar ini masih terdapat kawasan yang belum dimajukan.
|
Pusat Pembangunan mikro
binaan bangunan jarang dan masih ada kawasan hutan semulajadi.
Guna tanah bercampur dengan guna tanah desa seperti
kawasan pertanian, tanah lapang yang belum dimajukan dan kawasan liar seperti
hutan, belukar dan paya.
|
7. Menghuraikan kesan transformasi desa dan pembandaran
terhadap gunatanah, penduduk, dan sosioekonomi dari segi
(i) kepadatan
penduduk;
Perpindahan penduduk ke bandar kecil menyebabkan penduduk
bertambah dan kepadatan penduduknya menjadi padat. Migrasi desa-bandar berlaku
akibat perkembangan ekonomi moden seperti pembuatan dan perkhidmatan bandar
telah menarik penduduk desa berpindah ke bandar.
Misalnya, perpindahan penduduk ke kampung tersusun atau ke
bandar kecil menyebabkan penambahan penduduk setempat, seterusnya meningkatkan
kepadatan penduduk.
(ii)perubahan pekerjaan;
Kegiatan ekonomi di
desa telah berubah dari sektor pertanian kepada sektor perkhidmatan dan
pembuatan. Jenis pekerjaan berubah
kepada sektor perkhidmatan seperti kerani, guru, jururawat pengawai dalam
pejabat-pejabat kerajaan Jenis
pekerjaan berubah kepada bekerja di kilang kerana perluasan industri ke luar
bandar
(iii)peningkatan taraf hidup;
Taraf hidup
penduduk semakin meningkat dengan adanya kemudahan infrastruktur, kemudahan
sosial, perhubungan, pekerjaan dan peningkatan pendapatan isi rumah. Perubahan ini dapat dilihat melalui
peningkatan taraf pendidikan, kesihatan, pemakanan, pemilikan harta, corak
membeli belah, dan mobiliti penduduk.
(iv)perumahan;
Kualiti rumah kian
meningkat. Ini dapat diukur melalui bahan binaan yang digunakan seperti batu
bata, kaca, besi, keluli , Kemudahan asas yang dibekalkan (air dan elektrik),
bilangan bilik tidur dan kelengkapan rumah serta perabot yang moden. Keselesaan
hidup yang diamalkan oleh penduduk bandar.
Harga rumah semakin meningkat akibat daripada permintaan
yang tinggi disebabkan proses pertumbuhan penduduk yang pesat.
(v) kemiskinan
bandar;
Pembandaran yang
pesat khususnya melalui migrasi penduduk yang kurang kemahiran boleh
menyebabkan berlakunya pengangguran atau guna tenaga tak penuh dan secara tidak
langsung membawa kepada kemiskinan. Kedatangan penduduk desa yang miskin dan
pekerja asing juga menambah keadaan kemiskinan penduduk bandar. kadar pengangguran relatif dan mutlak
berlaku akibat daripada persaingan peluang pekerjaan yang terhad. Akibat jumlah penduduk yang terlalu ramai
dan tidak seimbang dengan kadar pertumbuhan ekonomi bandar, maka ramai penghuni
bandar yang menganggur. Justeru itu, ia menggalakkan kemiskinan di bandar. (vi)
migrasi desa- bandar;
(vii) kesesakan lalu lintas;
Proses pembandaran
yang berlaku tanpa perancangan akan membawa kepada masalah kesesakan sama ada
kesesakan bandar mahupun kesesakan lalu-lintas. Kesesakan bandar berlaku akibat pertambahan
penduduk yang berlebihan berbanding dengan pertumbuhan ekonomi dan sosial di
bandar.
Kesesakan lalu
lintas akibat pertambahan bilangan kenderaan dan penduduk bandar
(viii) masalah sosial;
Masalah kejatuhan
moral (kemasukan budaya kuning) dan jenayah semakin meningkat.
Masalah remaja kian
serius seperti lari dari rumah, ponteng sekolah, menagih dadah, makan pil-pil,
menculik, peras ungut dan sebagainya. Keruntuhan akhlak dan disiplin pelajar turut
berlaku. Tingkah laku sesetengah penghuni yang sengaja merosakkan kemudahan
awam terutamanya kemudahan telefon turut dirosakkan atau dicuri. Kewujudan kumpulan samsaeng, kongsi gelap
dan keganasan di kawasan sekolah telah menganggu proses pelajaran di sekolah. Penyebaran penyakit akibat oleh aktiviti
pelacuran dan perkongsian jarum oleh penagih dadah.
Proses
pembandaran yang negatif ini menunjukkan proses pembandaran palsu berlaku di
sesuatu
(ix) perubahan guna tanah
Berlaku
perubahan guna tanah di Bandar seperti berikut :-
i.
Kawasan lapang di bina bangunan
ii.
kawasan hutan di pinggir di tebang untuk dijadikan kawasan perumahan
iii.kawasan
hutan di pembangunan wilayah (Jengka, Pahang ) ditebang utk dijadikan
bandar.
8. Menjelaskan kesan transformasi desa dan pembandaran
terhadap alam sekitar;
(h) menjelaskan kesan transformasi desa dan pembandaran
terhadap alam sekitar yang meliputi
(i) kemerosotan kualiti alam sekitar;
Peningkatan suhu
setempat, hakisan,
tanah runtuh tanah tandus,
banjir dan banjir kilat,
ancaman kepupusan kepelbagaian biologi, kemusnahan habitat,
dan rantaian makanan
a.Peningkatan suhu
setempat.
Proses pembandaran
yang pesat berlaku ke atas bandar-bandar di Malaysia membawa kepada perubahan
iklim mikro bandar.Ia disebabkan proses pembandaran yang pesat telah mengubah
banyak guna tanah di bandar dari diliputi oleh tumbuhan, kepada bangunan, tar,
bersimen dan batu bata. Semua bentuk permukaan baru ini dapat menyimpan haba
ketika waktu siang dan membebaskannya di waktu malam akibat daripada kesan
rumah hijau.
Pertambahan gas karbon dioksida menyebabkan kadar penyerapan
bahangan matahari semakin tinggi di kawasan bandar. Penurapan permukaan bumi dan bahan binaan
bandar yang terdiri daripada simen dan konkrit mempunyai daya serap haba yang tinggi.
Pembinaan bangunan
yang sangat rapat antara satu sama lain menyebabkan haba terperangkap di
celah-celah bangunan dan seterusnya memanaskan permukaan bandar.
Kewujudan fenomena
pulau haba berlaku pada waktu siang petang dan fenomena pulau sejuk berlakunya
pada waktu malam.
b. Proses hakisan
Proses hakisan menyebabkan
berlakunya tanah runtuh dan tanah tandus di kawasan tarahan lereng bukit
yang tidak diurus. Keadaan ini berlaku disebabkan pembangunan yang pesat
berlaku di bandar atau desa . pembangunan pertanian secara besar-besaran
untuk perladangan , menyebabkan proses hakisan giat
pembinaan bangunan
kediaman, perdagangan , perkhidmatan dan perindustrian di bandar menyebabkan
proses hakisan berlaku di permukaan bumi. Keadaan ini menjadi lebih teruk jika
proses pembinaan ini dilakukan di kawasan lereng-lereng bukit kerana kadar
hakisan akan menjadi lebih giat. Seterusnya, profil dan struktur tanah diganggu
akan menyebabkan berlakunya tanah runtuh.
c.
Banjir dan banjir kilat berlaku
akibat :
- pembersihan
kawasan bertumbuh-tumbuhan
- pertambahan
kawasan berturap /bersimen di bandar atau desa dan pinggir bandar meningkatkan
isi padu luahan dan kadar larian air.
- Penurapan
muka bumi yg berlebihan di bandar menyebabkan berlakunya banjir kilat. Lebih
daripada 50% permukaan bumi di bandar ditutupi oleh bitumen, konkrit, dan
aspalt. Keadaan sedemikian menghalang proses susupan (infiltrasi) air hujan ke
dalam tanah, sebaliknya lebih cepat mengalir sebagai air larian permukaan
- Longkang
dan anak sungai tidak mampu menampung isi padu air yang banyak ketika hujan
lebat dan melimpah menyebabkan banjir kilat. Hujan yang turun di bandar akan
mengalir terus menerus melalui sistem parit dan longkang sebelum sampai ke
sistem saliran. Ini terjadi keranan permukaan bandar diliputi oleh simen, tar
dan batu-bata.
- pergerakan
air secara larian permukaan melebihi dari
kadar peresapan ke dalam bumi. Ini menyebabkan isipadu air bertambah
dengan segera dalam masa yang singkat. Akibatnya isipadu air yang semakin
bertambah akan melimpah dan menyebabkan banjir kilat.
- Fenomena
banjir kilat juga disebabkan penghapusan tumbuh-tumbuhan hijau dalam bandar
untuk digantikan dengan bangunan konkrit.
- Penghapusan
tumbuhan hijau mengakibatkan masa penangguhan air ke dalam sistem saliran
berkurang. Ketiadaan tumbuhan menyebabkan cegatan silara ysng memintas dan
memperlahankan titisan air hujan daripada menimpa tanah tidak berlaku.
Kesannya, kuantiti larian air permukaan bertambah dengan cepat hinggan menyebabkan daya tampung sistem saliran dalam
bandar menjadi lemah
Kemusnahan habitat flora dan fauna serta
kepupusan sumber pelbagai biologi :.
- Penerokaan
hutan dan kawasan baru bagi tujuan pembangunan pertanian dan
petempatan seperti
(ii) pencemaran alam sekitar;
Pencemaran udara, air, tanih, bau, bunyi, sampah sarap, dan
pencemaran sisa toksik
a. Pencemaran udara berlaku akibat :
- udara di
bandar mengandungi banyak partikal ampaian, habuk, debu,berasap, serta gas
karbon dioksida, karbon monosida, sulfur dioksida
- Keadaan ini
berlaku kerana pertumbuhan yang pesat dari segi bilangan industri, kenderaan
bermotor yang melalui jalan raya, stesen janakuasa dan alat hawa dingin.
- Seterusnya
menyebabkan peningkatan IPU (indek pencemaran udara) yang lebih 300 indeks -
berlakunya Jerebu yang serius
b.Pencemaran air
Pencemaran air
sungai seperti Sungai Kelang dan Gombak di Kuala Lumpur tercemar berpunca dari
:
- buangan
effluen atau sisa-sisa toksid industri atau kilang pembuatan seperti zink,
kadmium, plumbum, timah hitam
- buangan
sampah sarap oleh penghuni yang tidak bertanggungjawab, sisa –sisa bandaran,
aktiviti perlombongan timah dari kawasan sekitarnya dan hakisan tanah di tapak
projek perumahan.
c.Pencemaran tanih
Pencemaran tanih
dan tanah berlaku apabila :
- pembuangan
sisa-sisa toksid, sisa domestik bahan kimia, dibuang merata-rata tempat
menyebabkan pencemaran tanih
- Proses
larut resap berlaku selepas selepas hujan lebat. Keadaan ini boleh juga
menyebabkan air di bawah tanah juga dicemar.
- Indeks
kemerosotan kualiti air bersih (kadar pencemaran air) diukur berdasarkan
indikator:
i. kandungan
permintaan oksigen biologikal (BOD)
ii. kandungan
bakteria escherichia coli (E-Coli)
iii. kandungan
amoniakal nitrogen (NH3-N) –
iv. kandungan
pepejal terampai (SS) –
v. nilai
keasidan (Ph) –
vi. perubahan
warna dan bau
d. Pencemaran Bau
- Kegiatan
perindustrian seperti kilang getah, kelapa sawit, kawasan ternakan, kawasan
pelupusan sampah dan kawasan rawatan kumbahan telah menyebabkan pencemaran bau.
e. Pencemaran bunyi :
- akibat
daripada bunyi bising dari kilang , jentera dan kenderaan bermotor.
- Tempat yang
mengalami bunyi bising melebihi 55 dBA dianggap sebagai diganggu oleh
pencemaran bunyi. Kilang memproses bahan mentah seperti kelapa sawit
mengeluarkan bunyi bising setakat 85 dBA, boleh menyebabkan pekak.
f. Pencemaran sampah sarap:
- jumlah
pembuangan sampah sarap meningkat dengan pertambahan penduduk bandar yang
semakin pesat.
- Pemilihan
kawasan yang sesuai untuk tapak pelupusan sampah sarap
g. Pencemaran sisa toksik:
Kilang-kilang
mengalirkan sisa kimia melalui longkang – mengalir masuk ke sungai
Longgokkan bahan
buangan kilang sebelum diangkut akan menyebabkan sisa kima meresap ke dalam
tanah lalu mencemarkan tanah..(h) menjelaskan kesan transformasi desa dan pembandaran
terhadap alam sekitar yang meliputi
(i) kemerosotan kualiti alam sekitar;
Peningkatan suhu
setempat, hakisan,
tanah runtuh tanah tandus,
banjir dan banjir kilat,
ancaman kepupusan kepelbagaian biologi, kemusnahan habitat,
dan rantaian makanan
a.Peningkatan suhu
setempat.
Proses pembandaran
yang pesat berlaku ke atas bandar-bandar di Malaysia membawa kepada perubahan
iklim mikro bandar.Ia disebabkan proses pembandaran yang pesat telah mengubah
banyak guna tanah di bandar dari diliputi oleh tumbuhan, kepada bangunan, tar,
bersimen dan batu bata. Semua bentuk permukaan baru ini dapat menyimpan haba
ketika waktu siang dan membebaskannya di waktu malam akibat daripada kesan
rumah hijau.
Pertambahan gas karbon dioksida menyebabkan kadar penyerapan
bahangan matahari semakin tinggi di kawasan bandar. Penurapan permukaan bumi dan bahan binaan
bandar yang terdiri daripada simen dan konkrit mempunyai daya serap haba yang tinggi.
Pembinaan bangunan
yang sangat rapat antara satu sama lain menyebabkan haba terperangkap di
celah-celah bangunan dan seterusnya memanaskan permukaan bandar.
Kewujudan fenomena
pulau haba berlaku pada waktu siang petang dan fenomena pulau sejuk berlakunya
pada waktu malam.
b. Proses hakisan
Proses hakisan menyebabkan
berlakunya tanah runtuh dan tanah tandus di kawasan tarahan lereng bukit
yang tidak diurus. Keadaan ini berlaku disebabkan pembangunan yang pesat
berlaku di bandar atau desa . pembangunan pertanian secara besar-besaran
untuk perladangan , menyebabkan proses hakisan giat
pembinaan bangunan
kediaman, perdagangan , perkhidmatan dan perindustrian di bandar menyebabkan
proses hakisan berlaku di permukaan bumi. Keadaan ini menjadi lebih teruk jika
proses pembinaan ini dilakukan di kawasan lereng-lereng bukit kerana kadar
hakisan akan menjadi lebih giat. Seterusnya, profil dan struktur tanah diganggu
akan menyebabkan berlakunya tanah runtuh.
c.
Banjir dan banjir kilat berlaku
akibat :
- pembersihan
kawasan bertumbuh-tumbuhan
- pertambahan
kawasan berturap /bersimen di bandar atau desa dan pinggir bandar meningkatkan
isi padu luahan dan kadar larian air.
- Penurapan
muka bumi yg berlebihan di bandar menyebabkan berlakunya banjir kilat. Lebih
daripada 50% permukaan bumi di bandar ditutupi oleh bitumen, konkrit, dan
aspalt. Keadaan sedemikian menghalang proses susupan (infiltrasi) air hujan ke
dalam tanah, sebaliknya lebih cepat mengalir sebagai air larian permukaan
- Longkang
dan anak sungai tidak mampu menampung isi padu air yang banyak ketika hujan
lebat dan melimpah menyebabkan banjir kilat. Hujan yang turun di bandar akan
mengalir terus menerus melalui sistem parit dan longkang sebelum sampai ke
sistem saliran. Ini terjadi keranan permukaan bandar diliputi oleh simen, tar
dan batu-bata.
- pergerakan
air secara larian permukaan melebihi dari
kadar peresapan ke dalam bumi. Ini menyebabkan isipadu air bertambah
dengan segera dalam masa yang singkat. Akibatnya isipadu air yang semakin
bertambah akan melimpah dan menyebabkan banjir kilat.
- Fenomena
banjir kilat juga disebabkan penghapusan tumbuh-tumbuhan hijau dalam bandar
untuk digantikan dengan bangunan konkrit.
- Penghapusan
tumbuhan hijau mengakibatkan masa penangguhan air ke dalam sistem saliran
berkurang. Ketiadaan tumbuhan menyebabkan cegatan silara ysng memintas dan
memperlahankan titisan air hujan daripada menimpa tanah tidak berlaku.
Kesannya, kuantiti larian air permukaan bertambah dengan cepat hinggan menyebabkan daya tampung sistem saliran dalam
bandar menjadi lemah
Kemusnahan habitat flora dan fauna serta
kepupusan sumber pelbagai biologi :.
- Penerokaan
hutan dan kawasan baru bagi tujuan pembangunan pertanian dan
petempatan seperti
(ii) pencemaran alam sekitar;
Pencemaran udara, air, tanih, bau, bunyi, sampah sarap, dan
pencemaran sisa toksik
a. Pencemaran udara berlaku akibat :
- udara di
bandar mengandungi banyak partikal ampaian, habuk, debu,berasap, serta gas
karbon dioksida, karbon monosida, sulfur dioksida
- Keadaan ini
berlaku kerana pertumbuhan yang pesat dari segi bilangan industri, kenderaan
bermotor yang melalui jalan raya, stesen janakuasa dan alat hawa dingin.
- Seterusnya
menyebabkan peningkatan IPU (indek pencemaran udara) yang lebih 300 indeks -
berlakunya Jerebu yang serius
b.Pencemaran air
Pencemaran air
sungai seperti Sungai Kelang dan Gombak di Kuala Lumpur tercemar berpunca dari
:
- buangan
effluen atau sisa-sisa toksid industri atau kilang pembuatan seperti zink,
kadmium, plumbum, timah hitam
- buangan
sampah sarap oleh penghuni yang tidak bertanggungjawab, sisa –sisa bandaran,
aktiviti perlombongan timah dari kawasan sekitarnya dan hakisan tanah di tapak
projek perumahan.
c.Pencemaran tanih
Pencemaran tanih
dan tanah berlaku apabila :
- pembuangan
sisa-sisa toksid, sisa domestik bahan kimia, dibuang merata-rata tempat
menyebabkan pencemaran tanih
- Proses
larut resap berlaku selepas selepas hujan lebat. Keadaan ini boleh juga
menyebabkan air di bawah tanah juga dicemar.
- Indeks
kemerosotan kualiti air bersih (kadar pencemaran air) diukur berdasarkan
indikator:
i. kandungan
permintaan oksigen biologikal (BOD)
ii. kandungan
bakteria escherichia coli (E-Coli)
iii. kandungan
amoniakal nitrogen (NH3-N) –
iv. kandungan
pepejal terampai (SS) –
v. nilai
keasidan (Ph) –
vi. perubahan
warna dan bau
d. Pencemaran Bau
- Kegiatan
perindustrian seperti kilang getah, kelapa sawit, kawasan ternakan, kawasan
pelupusan sampah dan kawasan rawatan kumbahan telah menyebabkan pencemaran bau.
e. Pencemaran bunyi :
- akibat
daripada bunyi bising dari kilang , jentera dan kenderaan bermotor.
- Tempat yang
mengalami bunyi bising melebihi 55 dBA dianggap sebagai diganggu oleh
pencemaran bunyi. Kilang memproses bahan mentah seperti kelapa sawit
mengeluarkan bunyi bising setakat 85 dBA, boleh menyebabkan pekak.
f. Pencemaran sampah sarap:
- jumlah
pembuangan sampah sarap meningkat dengan pertambahan penduduk bandar yang
semakin pesat.
- Pemilihan
kawasan yang sesuai untuk tapak pelupusan sampah sarap
g. Pencemaran sisa toksik:
Kilang-kilang
mengalirkan sisa kimia melalui longkang – mengalir masuk ke sungai
Longgokkan bahan
buangan kilang sebelum diangkut akan menyebabkan sisa kima meresap ke dalam
tanah lalu mencemarkan tanah..