IMBANGAN BAHANGAN / HABA MATAHARI DI SISTEM BUMI
A. Imbangan Bahangan Matahari/ Imbangan Haba Suria
Konsep
- Imbangan haba merujuk kepada keseimbangan yang berlaku antara bahangan matahari yang masuk ke sistem bumi (atmosfera) dengan jumlah bahangan bumi yang dibebaskan semula keangkasa.
- Imbangan haba merupakan perbandingan antara sinaran matahari yang masuk dengan sinaran matahari yang keluar.
- Tidak semua jumlah tenaga sinaran matahari yang memasuki sistem atmosfera akan tiba ke permukaan bumi. Ada yang diserap, diserak, dipantul oleh pelbagai juzuk dan unsur dalam atmosfera tersebut.
- Begitu juga dengan sinaran bumi, bukan semua akan terlepas ke angkasa. Ia juga akan melalui proses yang sama dengan sinaran matahari.
B. Proses Pemindahan Haba
Terdapat 4 proses pemindahan haba iaitu:
i) Proses Serakan - Partikel-partikel akan menyerak bahangan matahari secara mendatar apabila bahangan tersebut dipancarkan kepadanya.
ii) Proses Serapan - Partikel-partikel di atmosfera dan stratosfera juga menjalani proses serapan.
 |
| Bahangan Matahari ( Gelombang Pendek ) |
iii) Proses Pantulan
- bahangan matahari apabila terkena partikel-partikel, sebahagiannya
akan dipantulkan semula ke angkasa secara menegak ( vertikal).
iv) Proses Albedo - Ditakrifkan sebagai darjah keputihan atau kecerahan sesuatu permukaan bumi. Semakin cerah sesuatu
permukaan maka semakin tinggi jumlah sinaran matahari yang akan
dipantulkan. Tidak semua sinaran suria yang telah tiba ke permukaan bumi
akan diserap dan diguna oleh hidupan. Sebahagian daripada sinaran suria
akan dipantulkan pula oleh permukaan bumi secara langsung.
C. Taburan Suhu Secara Menegak
Konsep
 |
| Taburan Suhu Menegak Mengikut Ketinggian |
Merujuk
kepada taburan suhu mengikut ketinggian muka bumi. Taburan suhu ini
ditentukan oleh proses pemindahan haba oleh pergerakan udara menegak.
Dari segi tenaga, proses ini belaku melalui pengeluaran haba pendam
akibat pemeluwapan, penyejukan bahangan di udara dan juga alir lintang.
Faktor
- Penurunan mengikut tinggi (suhu jatuh mengikut ketinggian dalam atmosfera sehingga 8 km dari permukaan bumi).
- Semakin tinggi kita naik suhu akan semkin turun secara bertentangan di sebabkan kandungan atmosfera semakin nipis pada kedudukan tinggi dari muka bumi. Penipisan atmosfera mengurangkan keupayaan atmosfera menyimpang haba.
D. Taburan Suhu Secara Mendatar
Konsep
 |
| Taburan Suhu Mendatar Mengikut Garis Lintang |
- Taburan tenaga suria mengikut kawasan atau ruang di permukaan bumi. Suhu sebenarnya terhasil melalui sinaran suria yang membekalkan tenaga haba yang menyebabkan persekitaran menjadi panas lalu indeks suhu sekitar meningkat.
- Pada umumnya, bumi merupakan satu kawasan "Sumber Haba" kecuali di kawasan yang terletak berhampiran dengan Kutub yang dikenali sebagai kawasan "Lekukan Haba". Di sekitar bahagian tengah bumi, iaitu di antara garislintang rendah hingga ke garisan lintang sederhana ( 0o hingga ke 60oU/S ) , terdapat satu kawasan "Sumber Haba" iaitu kawasan sumber haba berlebihan ( + imbangan haba). Di dalam kawasan ini, jumlah tenaga bahangan yang diterima daripada matahari (iaitu gelombang Bahangan Pendek) adalah sentiasa berlebihan jika dibanding dengan jumlah haba bahangan bumi yang dipancarkan keluar ke angkasa lepas pada waktu malam (iaitu gelombang bahangan panjang).
- Sebaliknya, di kawasan yang terletak dari ( 60oU/S ke 90oU/S)terdapat dua kawasan yang dikenali sebagai "Lekukan Haba". Jumlah haba yang diterima di dalam bentuk bahangan gelombang pendek adalah sentiasa kurang daripada jumlah haba yang dipancarkan keluar oleh bumi ke angkasa lepas di dalam bentuk Gelombang Panjang.
